Tegen muren aanlopen, vallen, struikelen of letterlijk de weg kwijt zijn. In veel gevallen is dit helaas de realiteit van mensen met dementie. Tijdens het ontwerpen van ruimtes voor ouderen, met én zonder dementie, moet hun welzijn en veiligheid dan ook centraal staan. Momenteel zijn er onvoldoende passende woonvormen voor mensen met dementie tussen thuis en het verpleeghuis in, zo blijkt uit onderzoek van Alzheimer Nederland.
Daarnaast woont de meerderheid van mensen met dementie (79%) nog thuis omdat deze mensen vaak nog te vitaal zijn voor een opname in het ouderenzorginstelling, maar ze hebben wel extra ondersteuning nodig. Daarom deelt Caroline Külsen, District Manager bij Tarkett op Wereld Alzheimer Dag 2021 graag een drietal essentiële tips voor een dementievriendelijk interieur. Want waar moet u bijvoorbeeld rekening mee houden als het gaat om het interieur voor ouderen met een vorm van dementie?
1. Kies de juiste kleur en ga bewust om met licht(reflectie)
Ouderen hebben twee tot drie keer zoveel licht nodig om duidelijk te kunnen zien, omdat het zicht afneemt naarmate mensen ouder worden. Duidelijke contrasten en reflecterende materialen om licht optimaal te benutten zijn voorbeelden van proactieve ontwerpkeuzes. Ook is het belangrijk om duidelijke contrasten te creëren tussen vloer- en wandoppervlakken, zodat het voor gebruikers goed zichtbaar is waar de vloer eindigt en de wand begint. Vermijd donkere plekken en schaduwen waar mogelijk, dit kan mensen met dementie namelijk in de war brengen. Hierdoor krijgen ze bijvoorbeeld het idee dat ze in een zwart gat kunnen vallen. De juiste balans vinden is de boodschap.
Daarnaast is het belangrijk om de lichtreflectiewaarde (LRV) in een ruimte zo optimaal mogelijk te gebruiken. LRV is de totale hoeveelheid zichtbaar licht, van alle golflengten en in alle richtingen die weerkaatst wordt door oppervlakken (zoals vloeren en wanden), wanneer deze door een lichtbron worden verlicht. Valt er direct zonlicht op een vloer, dan kan de vloer gaan glanzen, waardoor het lijkt alsof de vloer nat is. Dit kan ertoe leiden dat mensen niet over dat deel van de vloer willen lopen. Een goed gebruik van LRV stimuleert mobiliteit, in plaats van deze tegen te houden.
2. Blijf ouderen stimuleren om zelfstandig te bewegen
Om ouderen zo lang mogelijk mobiel te houden, is het verstandig dat we ze stimuleren om zelfstandig te blijven bewegen. Dit kan door het gebruik van aangenaam aanvoelende handrails, eenvoudig begaanbare, slipvrije, matte vloeren te gebruiken en toegang te bieden tot buitenruimtes met voldoende rustpunten. Ook het aanbrengen van een duidelijke routing en het zorgen van weinig contrast in LRV-waarde tussen twee ruimtes – bijvoorbeeld de woonkamer en de gang – maakt de drempel letterlijk kleiner om in beweging te blijven. Veiligheid en vertrouwen is de sleutel als het gaat om mobiliteit.
3. Sommige interieurelementen zetten ouderen onbedoeld in beweging
Vloeren met drukke prints kunnen soms beter vermeden worden. De patronen, zoals bijvoorbeeld een Hongaarse punt, kunnen namelijk onbewust een bepaalde richting aangeven die bij ouderen voor verwarring zorgt. Hier worden ze onzeker van, wat in het ergste scenario in een val kan resulteren. Doordat de patronen de ouderen onbewust een richting insturen, raken ze sneller de weg kwijt, met onrust als gevolg. Herkenning inbouwen door middel van herkenbare opvallende elementen waardoor mensen de weg eenvoudig terug kunnen vinden en een duidelijke routing, is voor deze doelgroep dan ook essentieel.
VR-bril helpt bij het ontwerpen voor mensen met dementie
Specifieke zorgoplossingen zoals hierboven beschreven hoeven zeker geen negatief op het budget te hebben. Bij Tarkett hebben we in samenwerking met een groep experts een virtual reality-bril ontwikkeld. Deze virtual reality-bril ondersteunt architecten en ontwerpers bij het ontwerpen van leefruimten voor mensen met dementie. Dankzij een filter die effecten van dementie nabootst, kunnen architecten en ontwerpen met eigen ogen zien hoe dementeren de ruimte beleven en hoe zo het ontwerp kan worden geoptimaliseerd. Door slim gebruik te maken van ontwerpmogelijkheden is het mogelijk om een omgeving te ontwerpen die het welzijn van bewoners van ouderenzorginstellingen bevordert.
